Báo cáo môi trường quốc gia 2014 với chủ đề “Môi trường nông thôn”

Báo cáo môi trường quốc gia 2014 – Môi trường nông thôn được xây dựng gồm 6 chương. Chương 1 là những đặc trưng của khu vực nông thôn, các lĩnh vực sản xuất chính và quá trình đổi mới ở nông thôn. Chương 2 phân tích các sức ép đối với môi trường nông thôn. Chương 3 tập trung đánh giá hiện trạng môi trường nông thôn trong giai đoạn từ năm 2010 - 2014. Chương 4 nêu lên những tác động tiêu cực của sự suy giảm chất lượng và ô nhiễm môi trường ở nông thôn đến sức khỏe người dân, hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, cảnh quan sinh thái và dẫn đến xung đột môi trường. Trong Chương 5, vấn đề được tập trung phân tích, đánh giá là những kết quả đã đạt được, những tồn tại, bất cập trong công tác quản lý và bảo vệ môi trường nông thôn cũng như kết quả triển khai tiêu chí môi trường thuộc Chương trình nông thôn mới. Chương 6 đưa ra nhận định về một số vấn đề bức xúc về môi trường nông thôn và đề xuất các giải pháp chung về chính sách, pháp luật, kiện toàn bộ máy thực thi, huy động tài chính, tăng cường kiểm tra, giám sát cũng như các giải pháp ưu tiên để giải quyết các vấn đề bức xúc, báo cáo cũng đưa ra những giải pháp riêng đối với từng vùng miền trong định hướng quản lý môi trường nông thôn.

Thông qua những đánh giá về hiện trạng môi trường và công tác quản lý, Báo cáo nhận định một số vấn đề bức xúc, nổi cộm về môi trường nông thôn bao gồm: phát triển sản xuất chưa quan tâm đúng mức đến công tác bảo vệ môi trường; thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt nông thôn còn hạn chế; chưa kiểm soát được chất thải là bao bì, hóa chất bảo vệ thực vật; khó khăn trong kiểm soát ô nhiễm môi trường làng nghề; công tác quản lý môi trường nông thôn còn đan xen, thiếu đơn vị đầu mối quản lý; tỷ lệ dân cư nông thôn được cấp nước sạch và điều kiện vệ sinh môi trường nông thôn còn thấp.

Từ các phân tích của Báo cáo môi trường quốc gia 2014 – Môi trường nông thôn, một số kiến nghị đã được đưa ra:

Kiến nghị đối với Quốc hội và Chính phủ

1. Tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật về BVMT nông thôn một cách hệ thống và đồng bộ.

2. Kiện toàn tổ chức bộ máy QLMT nông thôn theo hướng tập trung và toàn diện.

3. Tập trung chỉ đạo giải quyết dứt điểm các vấn đề bức xúc về môi trường nông thôn.

4. Rà soát, điều chỉnh bộ tiêu chí, đặc biệt là nhóm tiêu chí về môi trường trong Chương trình MTQG về xây dựng nông thôn mới, đảm bảo tính khả thi, phù hợp với điều kiện nông thôn hiện nay.

5. Đẩy mạnh các chính sách khuyến khích, hỗ trợ trong công tác quản lý chất thải nông thôn; cơ chế hỗ trợ phát triển các tổ chức dịch vụ môi trường nông thôn.

6. Tăng cường nguồn đầu tư, tài chính từ ngân sách nhà nước và huy động đầu tư từ các nguồn khác cho hoạt động BVMT nông thôn. Trong đó, cần ưu tiên nguồn lực để giải quyết từng bức những vấn đề bức xúc hiện nay như xử lý chất thải rắn, nước thải.

7. Xây dựng các cơ chế, chính sách thu hút sự tham gia của các bên, trong đó có cộng đồng dân cư, trong các quá trình lập quy hoạch, kế hoạch và triển khai các biện pháp BVMT nông thôn.

Kiến nghị đối với các địa phương

1. Kiện toàn bộ máy thực thi công tác BVMT các cấp, đặc biệt là cấp xã.

2. Triển khai các chính sách, quy định pháp luật về BVMT nông thôn một cách hiệu quả; đặc biệt, tập trung khuyến khích, xây dựng quy chế quản lý, hương ước, quy ước nhằm huy động sự tham gia của cộng đồng trong quản lý và BVMT nông thôn.

3. Tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia  xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 – 2020 và Chương trình mục tiêu quốc gia về nước sạch và VSMT nông thôn giai đoạn 2012 - 2015.

4. Tăng cường triển khai các hoạt động quản lý và kiểm soát chất thải từ khu vực nông thôn, bao gồm việc quản lý CTR sinh hoạt; chất thải là bao bì phân bón, hóa chất bảo vệ thực vật, các chất hóa học tồn lưu trong đất; kiểm soát chất thải từ các làng nghề…

5. Đầu tư nâng cao năng lực hệ thống cơ sở hạ tầng nghiên cứu KHCN, ứng dụng công nghệ mới trong hoạt động sản xuất nông nghiệp nông thôn theo hướng khuyến khích áp dụng công nghệ sạch, SXXH, phát triển bền vững, hài hòa giữa phát triển kinh tế và BVMT.

6. Xây dựng các mô hình điểm về quản lý và BVMT nông thôn để pháp huy và nhân rộng trong cộng đồng làng xã.

MN