Lộ trình số hóa truyền hình mặt đất: Một số nội dung cần biết

​Nhiều lợi ích cho xã hội

Theo đề án, đến năm 2015, bảo đảm 80% hộ gia đình có máy thu hình xem được truyền hình số bằng các phương thức khác nhau. Đến năm 2020, phải bảo đảm 100% các hộ gia đình có máy thu hình được truyền hình số bằng các phương thức khác nhau, trong đó truyền hình số mặt đất chiếm 45% các phương thức truyền hình.

Thứ trưởng Bộ Thông tin - Truyền thông (TTTT) Lê Nam Thắng cho biết việc chuyển sang truyền hình số mang lại rất nhiều lợi ích chung cho xã hội như kênh chương trình sẽ tốt hơn do có thể phát độ phân giải cao HD và số lượng kênh nhiều hơn (lên đến hàng trăm kênh). Bên cạnh đó, đây cũng là thời điểm tổ chức lại hệ thống đài truyền hình địa phương để các đài này chỉ tập trung sản xuất nội dung thay vì lo phát sóng như thời gian qua nhằm tiết kiệm tần số, chi phí hạ tầng. Quá trình số hóa truyền hình mang lại nhiều lợi ích, đặc biệt tối ưu hóa việc khai thác và sử dụng hiệu quả hạ tầng truyền dẫn phát sóng. Hiện đã có 08 nước trên thế giới hoàn tất việc chuyển đổi này.

VINASAT-2 thúc đẩy số hóa truyền hình

Hiện nay, các đài truyền hình trong nước như Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), Đài Truyền hình Kỹ thuật số (VTC), Đài Truyền hình TPHCM (HTV), Đài Truyền hình Bình Dương (BTV)… đều đã có các kênh truyền hình số mặt đất sử dụng vệ tinh VINASAT-1 để phát tín hiệu. Việc VINASAT-2 vừa được phóng thành công sẽ là nguồn lực tiếp sức thêm cho lộ trình số hóa ngành truyền hình Việt Nam. VTV cho biết khi thực hiện lộ trình số hóa truyền hình, sẽ chấm dứt phát sóng truyền hình tương tự trước ngày 31/12/2016.

Vệ tinh VINASAT-2 có công nghệ hiện đại với 24 bộ phát đáp 36 MHz trên băng tần Ku, vùng phủ sóng rộng. Dung lượng truyền dẫn của vệ tinh VINASAT-2 tương đương 13 kênh thoại/internet/truyền số liệu hoặc khoảng 150 kênh truyền hình. Với VINASAT-2, Việt Nam có thể đáp ứng nhu cầu về dung lượng vệ tinh từ nay đến năm 2020.

Sản xuất, nhập khẩu máy thu hình số

Ngày 9/5/2012, Bộ TTTT tổ chức hội nghị triển khai đề án số hóa truyền hình mặt đất đối với việc sản xuất, nhập khẩu máy thu hình. Theo đề án, từ ngày 01/01/2013, các thiết bị thu truyền hình số được sản xuất và nhập khẩu phải tuân theo tiêu chuẩn mã hóa tín hiệu hình ảnh và âm thanh MPEG4 có hỗ trợ thu MPEG2. Áp dụng thống nhất tiêu chuẩn truyền hình số mặt đất trên cơ sở tiêu chuẩn truyền hình số mặt đất DVB-T và các phiên bản tiếp theo. Thứ trưởng Bộ TTTT Lê Nam Thắng cho rằng các doanh nghiệp cần thực hiện lộ trình số hóa đã được Thủ tướng phê duyệt trong đề án vì đó là thời điểm phù hợp nhất cả về công nghệ, thị trường và giá thành để tiến hành việc chuyển đổi. Về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, Thứ trưởng Lê Nam Thắng cho rằng Bộ TTTT cam kết sẽ đẩy nhanh tiến độ xây dựng và sớm ban hành quy chuẩn chi tiết về truyền hình số mặt đất làm căn cứ cho các doanh nghiệp thực hiện.

Đại diện Công ty Sony Việt Nam, LG, Samsung Vina đều cho biết bên cạnh những sản phẩm máy thu hình thông thường, các hãng này đang cung cấp những mẫu sản phẩm khác tích hợp chức năng thu truyền hình số mặt đất chuẩn DVB-T. Với các máy thu hình thông thường chưa có chức năng thu truyền hình số mặt đất thì việc tích hợp tính năng thu truyền hình số mặt đất không gặp nhiều khó khăn do các sản phẩm đều đã có sẵn các bo mạch và chỉ cần gắn thêm bộ phận có chức năng thu truyền hình số mặt đất. Theo đại diện các hãng, các sản phẩm này sẽ sớm được cung cấp cho thị trường để đáp ứng nhu cầu sử dụng của người dân cũng như hỗ trợ tốt việc thực hiện đề án số hóa toàn bộ truyền hình Việt Nam.

Truyền hình số có nhiều ưu điểm

Truyền hình số mặt đất có những ưu điểm vượt trội so với truyền hình tương tự như chống nhiễu cao, có khả năng phát hiện và sửa lỗi, chất lượng chương trình trung thực, ít bị ảnh hưởng nhiễu đường truyền, tránh được hiện tượng bóng hình thường gặp ở truyền hình tương tự. Truyền hình số mặt đất phát được nhiều chương trình đồng thời trên một kênh sóng, nâng cao hiệu quả sử dụng phổ tần, tiết kiệm kinh phí đầu tư, chi phí vận hành...

Truyền hình số DVB-T cho phép truyền đồng thời cả tín hiệu truyền hình, phát thanh và các dịch vụ truyền dữ liệu khác cũng như hỗ trợ thu tín hiệu trên thiết bị di động. Người dùng chỉ cần sử dụng ti vi và ăng-ten thông thường cùng với bộ chuyển đổi Digital/Analog (đầu thu số).

Đài truyền hình địa phương phải chuẩn bị gì khi số hóa truyền hình?

Khi số hóa truyền hình, các chương trình của đài truyền hình địa phương phải cạnh tranh mạnh về nội dung với các đài khác trong khu vực. Vì vậy, các đài truyền hình địa phương cần đầu tư nguồn lực để nâng cao chất lượng chương trình, khi đó cục diện thị trường quảng cáo trên các kênh truyền hình địa phương sẽ có sự thay đổi.

Số hóa truyền hình sẽ tạo một sự cạnh tranh mạnh về nội dung giữa các đài truyền hình địa phương

Theo Đề án số hóa truyền dẫn, phát sóng truyền hình mặt đất, đến hết năm 2020, Việt Nam sẽ hoàn tất chuyển đổi hạ tầng truyền dẫn phát sóng truyền hình từ công nghệ tương tự (analog) sang công nghệ số. Như vậy, từ nay đến hết năm 2020, hệ thống phát sóng tương tự mặt đất của các đài truyền hình địa phương sẽ lần lượt phải dừng hoạt động. Khi đó, các đài truyền hình địa phương chỉ còn nhiệm vụ sản xuất chương trình.

Nâng cao chất lượng chương trình để cạnh tranh

Khi không còn hạ tầng phát sóng của riêng mình, chương trình của các đài truyền hình địa phương sẽ phát sóng trên hạ tầng của doanh nghiệp truyền dẫn phát sóng toàn quốc hoặc của khu vực. Lúc đó, chương trình của đài truyền hình tỉnh không chỉ có người dân trong tỉnh và vùng lân cận xem như hiện nay, mà sẽ được người dân trong cả nước hoặc trong khu vực theo dõi. Hơn nữa, trên mỗi hạ tầng truyền dẫn phát sóng sẽ có rất nhiều kênh chương trình của đài Trung ương và tỉnh thành khác cùng phát sóng trên đó.

Khi đó sẽ có cạnh tranh mạnh mẽ về mặt nội dung giữa các đài truyền hình địa phương, chương trình của đài nào hay hơn, hấp dẫn hơn sẽ được nhiều người dân lựa chọn để xem. Một chương trình có nhiều người xem, chắc chắn là nơi thu hút nhiều quảng cáo. Khi đó, bức tranh về thị trường quảng cáo sẽ có sự thay đổi, sự đầu tư từ ngân sách địa phương cho hoạt động của đài truyền hình cũng có thể thay đổi theo chiều hướng khác nhau tùy theo chất lượng của chương trình.

Như vậy để thu hút khán giả, khi số hóa truyền hình, các đài truyền hình địa phương cần phải tập trung nâng cao chất lượng chương trình của mình để tăng tính cạnh tranh.

Sắp xếp lại các nguồn lực của đài truyền hình

Khi số hóa truyền hình, các đài truyền hình địa phương sẽ không còn nhiệm vụ truyền dẫn phát sóng. Chính vì vậy, các đài truyền hình cần sớm xây dựng phương án sắp xếp công việc cho lực lượng lao động đang làm nhiệm vụ này. Đó có thể là tổ chức đào tạo lại để chuyển sang làm về kỹ thuật sản xuất chương trình. Bên cạnh đó, các đài cần hạn chế tối đa việc bổ sung lực lượng lao động làm truyền dẫn phát sóng trước giai đoạn triển khai đề án số hóa.

Cùng với việc sắp xếp lại lao động động làm truyền dẫn phát sóng, các đài truyền hình cần phải tăng cường đầu tư để nâng cao chất lượng và quy mô đội ngũ sản xuất chương trình như:đạo diễn, biên tập viên, phóng viên, dẫn chương trình, quay phim, kỹ thuật viên…

Việc đầu tư cho nhân lực sản xuất nội dung nhằm hướng đến nâng cao chất lượng các chương trình, tăng năng lực cạnh tranh cho các đài truyền hình địa phương. Ngoài ra, trong kế hoạch đầu tư, các đài truyền hình địa phương cần tăng đầu tư cho mua sắm các trang thiết bị sản xuất chương trình tiên tiến, hiện đại, giảm đầu tư về truyền dẫn phát sóng.

Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, trước khi triển khai số hóa truyền hình, các đài truyền hình địa phương cần sớm xây dựng phương án sắp xếp lại các nguồn lực của mình, để chủ động sắp xếp và phát triển nguồn nhân lực hợp lý, cũng như thực hiện đầu tư hiệu quả, tránh được lãng phí.

Linh Đan (tổng hợp)