Cấm hút thuốc lá nơi công cộng.( Ảnh minh họa)
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã được Quốc hội thông qua và chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/5/2013. Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá gồm 05 chương và 35 điều. Nội dung chính gồm các quy định cơ bản về giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá, kiểm soát chặt chẽ để giảm nguồn cung cũng như điều kiện để thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Mục tiêu chính của Luật nhằm bảo vệ sức khỏe của cộng đồng, giảm tỷ lệ mắc bệnh và chết do các bệnh không lây nhiễm đang ngày càng tăng, gây quá tải cho hệ thống y tế, gia tăng chi phí điều trị và tạo gánh nặng cho ngân sách.
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá quy định công dân có quyền và nghĩa vụ như: Được sống, làm việc trong môi trường không có khói thuốc lá; Yêu cầu người hút thuốc lá không hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá; Vận động, tuyên truyền người khác không sử dụng thuốc lá, cai nghiện thuốc lá; Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý người có hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá; Phản ánh hoặc tố cáo cơ quan, người có thẩm quyền không xử lý hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá.
Luật nghiêm cấm 09 nhóm hành vi: Sản xuất, mua bán, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá giả, sản phẩm được thiết kế có hình thức hoặc kiểu dáng như bao gói hoặc điếu thuốc lá; mua bán, tàng trữ, vận chuyển nguyên liệu thuốc lá, thuốc lá nhập lậu. Quảng cáo, khuyến mại thuốc lá; tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức. Tài trợ của tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá. Người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá. Sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá. Bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi. Bán thuốc lá bằng máy bán thuốc lá tự động; hút, bán thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm. Sử dụng hình ảnh thuốc lá trên báo chí, xuất bản phẩm dành riêng cho trẻ em. Vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá.
Luật quy định địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và trong phạm vi khuôn viên bao gồm: cơ sở y tế; cơ sở giáo; cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, vui chơi, giải trí dành riêng cho trẻ em; cơ sở hoặc khu vực có nguy cơ cháy, nổ cao. Các địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà gồm có: nơi làm việc; trường cao đẳng, đại học, học viện; địa điểm công cộng. Các phương tiện giao thông công cộng bị cấm hút thuốc lá hoàn toàn là ô tô, máy bay, tàu điện… Địa điểm cấm hút thuốc lá trong nhà nhưng được phép có nơi dành riêng cho người hút thuốc lá bao gồm: khu vực cách ly của sân bay; quán bar, karaoke, vũ trường, khách sạn và cơ sở lưu trú du lịch;…
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá quy định: thuốc lá được sản xuất, nhập khẩu để tiêu thụ tại Việt Nam phải ghi nhãn, in cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá bằng chữ và hình ảnh bảo đảm rõ ràng, dễ nhìn, dễ hiểu. Doanh nghiệp, đại lý bán lẻ thuốc lá phải có giấy phép bán thuốc lá theo quy định của Chính phủ. Người chịu trách nhiệm tại điểm bán của đại lý bán lẻ thuốc lá phải treo biển thông báo "không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi"; đại lý bán lẻ, điểm bán lẻ thuốc lá không được trưng bày quá một bao, hoặc một hộp của một nhãn hiệu thuốc lá.
Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá cũng hình thành. Đây là quỹ quốc gia, trực thuộc Bộ Y tế và được liên ngành quản lý. Quỹ hình thành chủ yếu từ khoản đóng góp bắt buộc của cơ sở sản xuất, nhập khẩu thuốc lá được tính theo tỷ lệ phần trăm (%) trên giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt theo lộ trình: 1% từ ngày 1/5/2013; 1,5% từ ngày 1/5/2016; 2% từ ngày 1/5/2019.
Hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá sẽ được quy định tại nghị định, thông tư hướng dẫn chi tiết thi hành Luật về một số biện pháp phòng, chống tác hại của thuốc lá, quy định về kinh doanh thuốc lá, quy định xử phạt vi phạm hành chính về phòng, chống tác hại của thuốc lá, Thông tư liên tịch của Bộ Y tế - Bộ Công Thương hướng dẫn việc ghi nhãn, in cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá, Thông tư của Bộ Y tế ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thuốc lá điếu…
Kim Hà