Các phương pháp cắt cơn nghiện và hỗ trợ cai nghiện ma túy hiện nay trên thế giới

- Điều trị bằng các thuốc đối kháng với ma túy: Trong y tế hiện nay, người ta sử dụng rộng rãi các thuốc như: nalorphin, naloxon để gây ra các tác dụng dược lý đối kháng với các tác dụng của ma túy như làm giảm hoặc mất hẳn tác dụng của các chất tác động hệ thần kinh gây nghiện, làm mất các triệu chứng giảm đau, sảng khoái, suy giảm hô hấp, táo bón, co thắt đường mật, co thắt đường tiết niệu, co đồng tử, giảm huyết áp. Tuy nhiên, hiện nay các loại thuốc này giá thành rất cao.

- Phương pháp "lấy độc trị độc": là phương pháp dùng các thuốc methadon, lacetyl methadon và propoxyphen là các chất gây nghiện cùng nhóm nhưng có tác dụng kéo dài hơn và có độc tính thấp hơn. Người ta sẽ cho những người nghiện ma túy dùng liều nhỏ dần cho đến khi cắt cơn nghiện. Methadon là thuốc giảm đau có thời gian tác dụng từ 8-12 giờ, trong khi đó morphin chỉ có tác dụng 4-5 giờ. Để cắt cơn nghiện, chỉ cần cho người nghiện dùng methadon với liều 10-12mg/ngày, sau đó tùy theo thể trạng của từng bệnh nhân mà giảm liều dùng cho đến ngừng hẳn. Thường dùng methadon để điều trị trong vòng 21 ngày. Với những người nghiện không thể uống thuốc methadon thì có thể dùng methadon tiêm dưới da hay tiêm bắp theo hướng dẫn của bác sĩ.

Thay thế sử dụng ma túy bằng một chất khác không gây nghiện hoặc thay thế bằng chất ma túy nhẹ hơn, ít độc hơn. Tuy vậy, UNDCP cũng lo ngại và không tin tưởng đối với một số nước như Thụy Sĩ, Hà Lan chủ trương điều trị cắt cơn nghiện bằng các biện pháp như cung cấp các chất ma túy có kiểm soát và trực tiếp cho người nghiện.

- Dùng các chất không gây nghiện để cắt cơn nghiện: Người nghiện ma túy là những người bị nhiễm độc bởi ma túy. Họ có thể có các biểu hiện phản ứng ở hệ tiêu hóa như: nôn mửa, ỉa chảy, co thắt dạ dày... nên các nhà y học dùng các thuốc để điều trị các phản ứng này. Ví dụ như có thể dùng các loại thuốc atropin, scopolamin. Những người nghiện bị trạng thái thao thức không ngủ được thì dùng furazepam. Ngoài ra, người ta còn có thể dùng Seduxen là loại thuốc an thần giúp người cai nghiện trấn tĩnh được. Gần đây, Cộng hoà Liên bang Đức đã sản xuất được Colaidon là loại thuốc dùng để chữa nghiện ma túy thu kết quả tốt.

- Cai khan: ở một số nước châu á như Inđônêxia, Malaixia, Brunây đã sử dụng thành công phương pháp "cai khan". Người nghiện ma túy được đưa vào các trung tâm cai nghiện và bắt buộc lao động nặng. Kỷ luật sắt của quân đội, cảnh sát, lao động nặng và học tập lý luận đạo Hồi trong thời gian 2-3 nǎm đã giúp người nghiện trở về trạng thái cơ thể bình thường, tái hòa nhập cộng đồng. Đây là phương pháp đạt hiệu quả cao hiện nay trên thế giới.

- Sử dụng các bài thuốc tây y, đông y để cắt cơn nghiện như dùng thuốc naltrexona. Thuốc này áp dụng rộng rãi ở Singapo và Malaixia.

- Trị liệu cộng đoàn: Sau khi người nghiện đã được dùng thuốc cắt cơn nghiện, giải độc, họ sẽ được giáo dục trong một cộng đoàn nhỏ như gia đình, lớp học, tổ, đội... Bản chất của phương pháp này là tổ chức những người nghiện ma túy thành các "gia đình" nhỏ, có người phụ trách và quản lý, kiểm tra chặt chẽ.

- Phẫu thuật sọ não: Viện hàn lâm Y học Nga đã công bố thành tựu nghiên cứu này do GS. Natalia Béchtêrêva và học trò của bà thực hiện. Trong số 34 người nghiện đã phẫu thuật có 27 người (chiếm 80%) không trở lại với ma túy.

- Chương trình thanh tẩy hay là các biện pháp giải độc phạm vi rộng. Công trình này do một nhà khoa học người Mỹ là L.Ron Hubbard nghiên cứu. Khi nghiên cứu lĩnh vực phục hồi sức khỏe cho người nghiện ma túy, ông đã phát hiện hiện tượng ma túy kết dạng trong mô sống của người nghiện sau khi đã dứt bỏ ma túy vẫn bị ảnh hưởng dai dẳng nhiều nǎm về sau. Chương trình thanh tẩy hay là các biện pháp giải độc phạm vi rộng được phát triển nhằm giúp người nghiện ma túy đẩy ra khỏi cơ thể những cặn độc đã bám và tích đọng trong các mô, tạo điều kiện cho sự tái tạo các mô và các tế bào bị hư hại. Nhưng trước đó bắt buộc người nghiện phải cai thuốc, không dùng ma túy và áp dụng một chế độ điều trị cốt yếu bằng dinh dưỡng.

Người đã nghiện ma túy, bên cạnh những yếu tố thể chất bị suy sụp, còn lưu giữ trong tiềm thức những hình ảnh ấn tượng tâm trí gây ra do tác động của thuốc, là những hình ảnh màu ba chiều của đủ âm thanh, mùi vị, tri giác, cộng thêm với những suy nghĩ và kết luận riêng của người đó, là bản sao của tri giác đã có vào một lúc nào đó trong quá khứ... ở người nghiện ma túy có hai yếu tố chống đối nhau rất cân bằng: một là chất cặn độc hiện diện thật sự trong cơ thể; hai là, những hình ảnh ấn tượng tâm trí do hồi tưởng quá khứ dùng thuốc bị tái kích thích. Nếu chương trình thanh tẩy giải quyết được một mặt của vấn đề, tức là tẩy sạch được chất cặn độc của ma túy thì sẽ điều chỉnh được cho người bệnh, khiến cho mặt kia, những hình ảnh ấn tượng trong tâm trí không còn bị kích thích thêm nữa... Chương trình thanh tẩy là một chế độ tự điều trị được áp dụng chuẩn xác, gồm những biện pháp sau đây:

- Tập thể dục bằng cách chạy bộ để kích thích tuần hoàn máu làm cho máu tưới sâu hơn vào bên trong các mô để tách bóc ra các cặn độc bám đọng lại trong đó.

- Tắm hơi theo chỉ dẫn.

- Dùng đầy đủ thức ǎn uống và chất khoáng để bù đắp lượng đã mất theo mồ hôi, giữ cân bằng nước muối khoáng cho cơ thể.

- Dùng đầy đủ các sinh tố để bù đắp lượng sinh tố dự trữ của cơ thể bị tiêu hao do tác hại của ma túy và các chất độc hóa sinh khác.

- Chế độ ǎn bình thường, thêm nhiều rau tươi, thêm nhiều dầu ǎn để loại bỏ, thay thế các chất béo của cơ thể đã bị biến đổi do ảnh hưởng của các chất độc.

- Thời gian biểu sinh hoạt cá nhân đúng đắn, có đủ thời gian ngủ và nghỉ ngơi bình thường.

Ở nước ta hiện nay, tình trạng nghiện hút ma túy vẫn gia tǎng và gây ra nhiều hậu quả hết sức nghiêm trọng cho xã hội. Việc nắm vững cơ chế thần kinh của nghiện ma túy và các phương pháp cắt cơn và hỗ trợ cai nghiện ma túy trên thế giới để tham khảo vận dụng vào nước ta, đồng thời tìm ra những phương pháp cai nghiện mới phù hợp sẽ góp phần giảm tái nghiện, ngǎn chặn, đẩy lùi tiến tới loại trừ tệ nạn ma túy ở Việt Nam.

MN (ST)