Hợp tác chặn đứng nguồn ma túy tổng hợp

Báo cáo của UNODC nêu rõ: “Hiện nay, thị trường các chất hướng thần dạng amphetamine (ATS) ở Việt Nam tiếp tục được mở rộng và đa dạng hóa. Việc sử dụng ma túy tổng hợp (MTTH) dạng tinh thể này càng gia tăng và số lượng lớn các chất hướng thần mới (NPS) cũng đã xuất hiện nhiều trên thị trường ATS. Từ năm 2010, ATS đã trở thành loại ma túy được sử dụng nhiều thứ hai tại Việt Nam và rất thịnh hành trong giới trẻ các thành phố lớn, các vùng biên giới và các khu công nghiệp. Mặt khác, các nhóm tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, đặc biệt là nhóm đối tượng từ Tây Phi tiếp tục vận chuyển ma túy và tiền hóa chất bất hợp pháp với số lượng lớn qua Việt Nam tới các thị trường quốc tế.

Ở Việt Nam, có 32 loại tiền chất dùng cho mục đích công nghiệp, y tế trong danh mục kiểm soát của Chính phủ, và những tiền chất này được nhập khẩu với số lượng lớn. Do đó, việc vận chuyển bất hợp pháp các tiền hóa chất từ Việt Nam ngày càng tăng lên về cường độ và các loại hóa chất bị vận chuyển.

Trung tướng Đỗ Kim Tuyến, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục VI chia sẻ: “Việt Nam, các nước trong khu vực và thế giới đã và đang tuyên chiến với tội phạm ma túy, tệ nạn ma túy và đã thu được nhiều kết quả”.

Tuy nhiên, Trung tướng Đỗ Kim Tuyến cũng chỉ ra một số hạn chế. Do nhiều nguyên nhân, tội phạm ma túy còn diễn biến phức tạp, khó lường. Bên cạnh những thị trường truyền thống như Tây Âu, Bắc Mỹ…, MTTH đang xuất hiện ngày càng nhiều ở những khu vực mới, trong đó có Việt Nam. Do thuận lợi về giao thông, Đông-Nam Á đang bị nhiều băng, nhóm tội phạm ma túy quốc tế lợi dụng để vận chuyển ma túy đến hoặc đi các châu lục khác. Nhiều băng nhóm tội phạm, nhất là tội phạm ma túy gốc Phi trước đây chủ yếu tập trung việc mua bán vận chuyển thuốc phiện, heroin, nay đã chuyển sang mua bán vận chuyển MTTH để thu lợi lớn, cũng như dễ trốn tránh sự kiểm soát của các cơ quan chức năng. Theo thống kê của Bộ Công an, số vụ, số đối tượng tham gia sản xuất, mua bán, vận chuyển các loại ma túy tổng hợp không ngừng tăng lên. Sáu tháng đầu năm 2013, trong nhiều loại ma túy bị bắt giữ, có tới 46 kg và 140 nghìn viên ma túy tổng hợp.

Bổ sung cho công tác phòng, chống ma túy của Việt Nam, Đại tá Trần Như Nhận, Phó cục trưởng Cục cảnh sát phòng, chống tội phạm ma túy cho biết: Thời gian qua, hằng năm, các lực lượng chức năng bắt giữ khoảng chín đến 11 nghìn vụ, chín đến 21 nghìn đối tượng liên quan ma túy đã cho thấy tình hình phức tạp của tệ nạn này. Cùng với đó, ngày càng có nhiều băng nhóm hoạt động buôn bán, vận chuyển ma túy lâu, số lượng nhiều. Bọn chúng hoạt động trên cả bốn tuyến (đường bộ, sắt, không và thủy). Sau mười năm, ma túy đã xuất hiện trên cả 63 tỉnh, thành phố. Trong đó, có tới 30% là MTTH, 40% người nghiện loại ma túy này. Cho tới nay, các lực lượng chức năng đã triệt phá 21 xưởng chiết xuất, sản xuất MTTH, nhưng số lượng ma túy tổng hợp bị bắt giữ không hề giảm.

Đại tá Nhận đưa con số MTTH bị bắt giữ để so sánh: năm 2010 là 46 nghìn viên MTTH và 15 kg; năm 2012 là 118 nghìn viên, 41 kg và đến thời điểm này của năm 2013, tổng hợp số liệu của 40 địa phương, con số đã cao hơn so với năm 2012.

Theo Đại tá Nhận, giải quyết triệt để tệ nạn ma túy cần có lộ trình dài hơi và cần sự phối hợp đồng bộ của các lực lượng và các cấp, các ngành. Nhưng, trước mắt công tác tuyên truyền cần làm gắt gao hơn, cụ thể hơn từng phương thức, thủ đoạn của tội phạm ma túy cũng như tác hại khôn lường của MTTH. Bởi lẽ, MTTH có “đất sống” riêng, đó là các tỉnh, thành phố lớn, khu vui chơi giải trí và nhất là giới trẻ.

Vừa qua, rất nhiều vụ án mua bán, vận chuyển ma túy với số lượng lớn bị bắt giữ cho thấy, tội phạm này ngày càng manh động và liều lĩnh. Đại tá Đoàn Văn Nghĩa, Phó Cục trưởng phòng, chống ma túy Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng phân tích: Việt Nam có nhiều tuyến biên giới đường bộ giáp với các nước Lào, Campuchia và Trung Quốc; 188 bến cảng va khu vực neo đậu đường biển, do đó tình hình buôn bán vận chuyển ma túy hết sức phức tạp và khó triệt phá. Hơn nữa, tại các khu vực này tập trung nhiều đồng bào dân tộc thiểu số dân trí thấp, có quan hệ họ tộc, cho nên tạo thuận lợi cho các đối tượng buôn bán ma túy lôi kéo, càng làm tình hình phức tạp hơn.

Trình bày về sự quản lý nhà nước về các chất tiền chất ma túy, đại diện Cục quản lý dược (Bộ Y tế) khẳng định, sự nhất quán trong quản lý các chất này của đơn vị. Đối với các hoạt động xuất nhập khẩu tiền chất ma túy, đơn vị đều có thông báo các cơ quan quản lý về ma túy để kiểm soát và thống nhất, sau đó mới tiến hành làm thủ tục. Bên cạnh đó, việc quản lý thuốc hướng thần, tiền chất gây nghiện đã được siết chặt. Đó là việc điều chỉnh chỉ bán các loại này cho các nhà thuốc đạt tiêu chuẩn, nhà thuốc bệnh viện. Đối với các tỉnh, chỉ một công ty dược được phép bán và có sự giám sát chặt chẽ của Sở Y tế. Đối với bán lẻ, nhà thuốc cần ghi đầy đủ thông tin bệnh nhân, và không bán thuốc có chất này quá 15 ngày sử dụng.

MN (ST)