Tính đến tháng 10/2017, UBND tỉnh Tây Ninh đã cấp phép khai thác khoáng sản cát cho 17 vị trí các mỏ khai thác (không cấp phép sỏi, sạn), trong khu vực lòng hồ Dầu Tiếng 13 mỏ, khu vực sông Vàm Cỏ Đông 03 mỏ, sông Sài Gòn 01 mỏ. Công tác cấp phép khai thác được chấn chỉnh, kết hợp hài hòa, hợp lý giữa khai thác tài nguyên khoáng sản phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, với bảo vệ an toàn công trình thủy lợi Hồ Dầu Tiếng, sông Vàm Cỏ Đông, sông Sài Gòn và bảo vệ môi trường sinh thái; công tác quản lý nhà nước về khai thác khoáng sản được các cơ quan chức năng quan tâm thực hiện; hoạt động của các doanh nghiệp được cấp phép trong khai thác cát, sỏi trên địa bàn tỉnh cơ bản chấp hành đúng quy trình, quy định của pháp luật trong hoạt động khai thác. Các thủ tục hành chính lĩnh vực khoáng sản cũng có nhiều chuyển biến và cải thiện đáng kể, phục vụ ngày càng hoàn thiện hơn nhu cầu của tổ chức, cá nhân trên địa bàn.
Công tác thanh tra, kiểm tra được chú trọng, tăng cường thường xuyên, có kế hoạch thanh tra, kiểm tra hàng năm và kiểm tra đột xuất lĩnh vực tài nguyên, khoáng sản nói chung và hoạt động khai thác cát, sỏi của các cơ quan chức năng chuyên ngành. Để tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với các hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn, năm 2016-2017, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện, làm rõ trách nhiệm, sự phối hợp giữa các ngành, các cấp, các tổ chức, các địa phương, cá nhân trong quản lý, khai thác và bảo vệ tài nguyên khoáng sản. Việc triển khai thực hiện quyết định, văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh đã cơ bản giải quyết những vướng măc, khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý Nhà hước về khoáng sản nói chung và hoạt động khai thác cát, sạn, sỏi trên địa bàn.
Tuy nhiên, hoạt động quản lý, khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Tây Ninh trong thời gian qua cũng còn một số hạn chế nhất định như: ý thức chấp hành pháp luật của một số tổ chức hoạt động khoáng sản chưa cao, một số nội dung trong quy trình khai thác chưa tuân thủ đầy đủ. Việc vận chuyển khoáng sản làm hư hại hạ tầng giao thông, ô nhiễm môi trường; tình trạng khai thác, vận chuyển, tập kết và tiêu thụ cát, sỏi, đất các loại trái phép vẫn diễn ra ở một số địa phương làm thất thoát tài nguyên khoáng sản, vi phạm xảy ra nhưng có lúc, có nơi chưa kịp thời phát hiện chấn chỉnh, xử lý gây bức xúc trong dư luận xã hội.
Nguyên nhân xảy ra các tồn tại nêu trên trước hết là do các chủ mỏ chấp hành chưa đầy đủ các quy định của pháp luật về khai thác khoáng sản. Công tác quản lý nhà nước về khoáng sản của các ngành, chính quyền địa phương (cấp huyện, cấp xã) chưa chặt chẽ; công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về khoáng sản chưa đáp ứng yêu cầu; Công tác phối hợp của các ngành chức năng có lúc chưa chặt chẽ, đồng bộ nên chậm phát hiện, chấn chỉnh và xử lý kịp thời các vi phạm; việc quản lý về khối lượng, chất lượng, giá cả, vận chuyển sản phẩm cát bán ra thị trường còn bất cập.
Nhằm tăng cường hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật về khoáng sản (cát, sỏi); UBND tỉnh yêu cầu các cấp, các ngành và các địa phương tiếp tục tuyên truyền, phổ biến các nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước về khoáng sản đến người dân, các tổ chức có liên quan để nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm. Căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, các sở, ban, ngành tỉnh, UBND cấp huyện, cấp xã thực hiện nghiêm túc các nội dung đã chỉ đạo trong thời gian qua.
Giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các ngành chức năng và chính quyền địa phương tập trung kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật đối với các đơn vị đã được cấp phép khai thác cát, sỏi bãi bồi sông; rà soát, kiểm tra, hướng dẫn việc đăng ký khối lượng nạo vét, kết hợp tận thu cát, sỏi của các dự án; Tiếp tục, tăng cường công tác kiểm tra, yêu cầu các đơn vị khai thác cát chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về thả phao, cắm mốc khu vực khai thác, thông báo niêm yết công khai thông tin của mỏ về diện tích, đăng ký phương tiện, số lượng tàu hoạt động... để các lực lượng chức năng và nhân dân giám sát, đối với các tổ chức, cá nhân được cấp phép khai thác cát, sỏi nhưng không thực hiện theo đúng Giấy phép khai thác và các nội dung chỉ đạo của UBND tỉnh, tham mưu UBND tỉnh đình chỉ và thu hồi Giấy phép khai thác theo đúng quy định pháp luật; không chấp nhận gia hạn Giấy phép cũng như cấp mới đối với các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật trong lĩnh vực khoáng sản quy định tại Khoản 2, Điều 55, Luật Khoảng sản năm 2010. Phối hợp với Công an tỉnh, Sở Giao thông vận tải, chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm trong việc khai thác, vận chuyển, tập kết và kinh doanh cát, sỏi trái phép, các vi phạm về cam kết của các đơn vị được cấp phép khai thác cát, sỏi. Chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các ngành chức năng nghiên cứu đề xuất việc thuê đơn vị tư vấn độc lập trong trường hợp cụ thể việc lập bản đồ hiện trạng, bản vẽ mặt cắt hiện trạng khu vực được phép khai thác, thống kê, kiểm kê trữ lượng khoáng sản định kỳ báo cáo trước 31/12 hàng năm theo quy định, chi phí thuê tư vấn do đơn vị hoạt động khoáng sản chi trả theo quy định tại Thông tư số 02/2013/TT-BTNMT ngày 01/3/2013 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định việc lập bản đồ hiện trạng, bản vẽ mặt cắt hiện trạng khu vực được phép khai thác khoáng sản, thống kê, kiểm kê trữ lượng khoáng sản. Yêu cầu các tổ chức, doanh nghiệp được cấp phép khai thác cát, sỏi có trách nhiệm thực hiện đúng quy định pháp luật về bảo vệ khoáng sản trong diện tích được cấp giấy phép và chỉ được khai thác khoáng sản cát, sỏi trong khoảng thời gian từ 6 giờ sáng đến 17 giờ hàng ngày; khai thác theo đúng thiết kế đã được phê duyệt (khai thác đúng vị trí, độ sâu và công suất cho phép). Thực hiện công tác kiểm tra, giám sát UBND cấp huyện trong công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản chưa khai thác thuộc địa bàn quản lý, báo cáo UBND tỉnh để chỉ đạo làm rõ trách nhiệm và xử lý kỷ luật đối với người đứng đầu chính quyền địa phương đó. Hàng năm xây dựng kế hoạch thanh, kiểm tra công tác quản lý nhà nước của chính quyền địa phương đối với hoạt động khai thác, bảo vệ khoáng sản. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật trong lĩnh vực khoáng sản, đê điều và bảo vệ môi trường để nâng cao nhận thức cho các cơ quan quản lý nhà nước lĩnh vực khoáng sản, tổ chức, cá nhân khai thác cát, sỏi và quần chúng nhân dân trên địa bàn tỉnh.
Sở Xây dựng rà soát lại nhu cầu về vật liệu xây dựng trên địa bàn, chủ trì phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường lập mới-Quy hoạch thăm dò, khai thác cát sỏi, để làm cơ sở cấp phép khai thác cát, sỏi. Trước khi phê duyệt quy hoạch phải lấy ý kiến của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có chung đường địa giới hành chính và ý kiến của Bộ Tài nguyên và Môi trường theo đúng quy định. Chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành, đơn vị, địa phương liên quan kiểm tra chất lượng cát, sỏi trên địa bàn tỉnh.Tăng cường kiểm tra định kỳ và đột xuất việc thực hiện quy trình, công nghệ khai thác, các quy chuẩn kỹ thuật trong hoạt động khai thác cát, sỏi đối với các mỏ đã được cấp phép khai thác, xử lý đối với các tổ chức, cá nhân cung cấp vật liệu xây dựng cho các công trình nhưng chất lượng không đảm bảo, không có nguồn gốc rõ ràng. Đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích tìm nguồn nguyên vật liệu đầu tư phát triển sản xuất cát nhân tạo sử dụng làm vật liệu xây dựng thay thế cát tự nhiên; từng bước sử dụng vật liệu san lấp tại chỗ, bao gồm sử dụng phế thải công nghiệp, tro, xỉ, các phế thải khác... tiến tới không sử dụng cát tự nhiên (cát sông) làm vật liệu san lấp.
Công an tỉnh phối hợp với các Sở, ngành chức năng, chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra các hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép, kiểm soát chặt chẽ các phương tiện khai thác, vận chuyển cát trên các tuyến sông; bố trí các điểm chốt chặn, tổ chức các đợt cao điểm kiểm tra, đấu tranh phòng chống hoạt động khai thác, vận chuyển cát, sỏi trái phép; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm và các phương tiện thuyền, phà hoạt động trên sông không đăng ký, đăng kiểm theo quy định.
Sở Giao thông vận tải tăng cường kiếm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm của các tổ chức, cá nhân trong việc mở, sử dụng bến để tập kết cát, sỏi và thực hiện các quy định về an toàn giao thông đường thủy nội địa; yêu cầu các phương tiện đường thủy phải thực hiện nghiêm đăng ký, đăng kiểm và gắn biển đăng ký khi tham gia giao thông đường thủy nội địa. Tập trung rà soát và hướng dẫn việc cấp phép bến thủy nội địa theo đúng quy định; nghiên cứu, đề xuất, tham mưu UBND tỉnh xây dựng tàu thuyền làm nơi tạm giữ phương tiện khai thác, vận chuyển cát, sỏi trái phép; phối hợp với Công an tỉnh và các ngành, địa phương, tăng cường công tác kiểm tra, xử lý vận chuyển hàng hóa nhưng không đăng ký, đăng kiểm và gắn biển đăng ký khi tham gia giao thông đường thủy nội địa, việc chấp hành quy định của pháp luật về bốc xếp hàng hóa lên phương tiện giao thông đường thủy và đường bộ đúng quy định.
Kiểm tra, rà soát hoạt động bến bãi và phương tiện khai thác cát của các đơn vị, phối hợp với ngành có chức năng di dời ra khỏi hồ Dầu Tiếng, khu vực khai thác cát những phương tiện đường thủy sử dụng khai thác cát bất hợp pháp, không đủ tiêu chuẩn kỹ thuật; thường xuyên kiểm tra phương tiện vận chuyển cát, đề xuất bố trí trạm cân kiểm soát tải trọng phương tiện vận chuyển cát nhằm kiểm soát tải trọng đảm bảo an toàn giao thông, an toàn hồ, đập. Phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường hoàn chỉnh hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính theo thẩm quyền đối với hành vi đóng mới phương tiện tàu hút cát sai quy định.
Sở Công Thương chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị chức năng liên quan tăng cường kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn, xử lý hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý việc vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi không rõ nguồn gốc, không đảm bảo điều kiện kinh doanh, lưu thông; Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân hoạt động Công thương trên địa bàn tỉnh thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về khai thác, vận chuvển, tập kết, kinh doanh cát, sỏi trên địa bàn tỉnh.
Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với cơ quan liên quan chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về quản lý tài nguyên khoáng sản, vận động người dân, doanh nghiệp chấp hành tốt các quy định của pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi; bảo vệ tài nguyên khoáng sản.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các sở, ngành có liên quan, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố tăng cường thanh tra, kiểm tra các công trình: đê điều, công trình thủy lợi, phòng chống thiên tai và các khu vực xung yếu có nguy cơ sạt lở bờ sông; tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm Chỉ thị số 447/CT-TTg ngày 25 tháng 3 năm 2011 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường xử lý vi phạm pháp luật về đê điều và quản lý việc khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi gây ảnh hưởng đến an toàn đê điều; xử lý hoặc kiến nghị xử lý nghiêm hành vi vi phạm theo quy định. Hướng dẫn, yêu cầu các đơn vị hoạt động khai thác khoáng sản trong phạm vi bảo vệ của công trình thủy lợi thực hiện ngay việc lập thủ tục cấp đổi lại giấy phép hoạt động trong phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi theo đúng quy định của pháp luật hiện hành; tiến hành thẩm định, tham mưu UBND tỉnh xem xét cấp giấy phép trong thời gian sớm nhất
Cục Thuế tỉnh tăng cường công tác kiểm tra đối với các tổ chức, cá nhân trong việc kê khai thuế và thực hiện nghĩa vụ thuế, phí trong hoạt động khai thác, kinh doanh cát, sỏi; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về thuế theo đúng quy định của pháp luật; quản lý chặt chẽ hóa đơn nộp thuế đối với hoạt động khai thác, kinh doanh cát, sỏi, ngăn chặn tình trạng mua bán hóa đơn, hợp thức hóa chứng từ nhằm đảm bảo thu đủ, thu đúng theo quy định.
Sở Tài chính chủ trì phối hợp với Cục thuế tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan có liên quan rà soát xây dựng giá tính thuế tài nguyên trình UBND tỉnh ban hành để làm cơ sở cho Cục thuế tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh về phê duyệt tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cát, sỏi theo quy định.
UBND các huyện, thành phố chỉ đạo UBND các xã, phường, thị trấn tập trung thực hiện các biện pháp bảo vệ cát, sỏi, quản lý chặt chẽ tài nguyên khoáng sản chưa cấp phép khai thác, bảo vệ đê điều theo quy định của pháp luật, bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội tại khu vực có khoáng sản; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng pháp luật về khoáng sản. Khẩn trương hoàn thành việc xây dựng, phê duyệt phương án bảo vệ khoáng sản chưa khai thác, đặc biệt là khoáng sản cát xây dựng trên địa bàn huyện, thành phố. Quản lý chặt chẽ việc nghiệm thu, thanh toán, quyết toán các công trình xây dựng, giao thông, trong đó có xem xét nguồn gốc hợp pháp của cát, sỏi đã sử dụng; kiên quyết không nghiệm thu công trình đối với trường hợp cát, sỏi không có nguồn gốc hợp pháp, phối hợp chặt chẽ với các địa phương giáp ranh trong việc quản lý, khoáng sản nói chung và khai thác cát, sỏi nói riêng; xử lý nghiêm túc các tụ điểm khai thác cát, sỏi trái phép; kiểm soát chặt chẽ các bến bãi tập kết cát và vật liệu xây dựng trên địa bàn. Thanh tra, kiểm tra hoạt động của các tổ chức, cá nhân đã được cấp phép khai thác cát, sỏi và các bãi tập kết cát, sỏi. Nơi nào để tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép và các bãi tập kết cát, sỏi trái phép, không phù hợp với quy hoạch kéo dài, gây bức xúc trong dư luận thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi để xảy ra hoạt động khoáng sản trái phép phải chịu trách nhiệm trước Ủy ban nhân dân tỉnh.Thực hiện các biện pháp chế tài để xử lý theo đúng quy định đối với các trường hợp vi phạm và tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật trong lĩnh vực khoáng sản, đê điều và bảo vệ môi trường để nâng cao nhận thức cho quần chúng nhân dân trên địa bàn huyện, thành phố.
UBND các xã, phường, thị trấn tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật trong lĩnh vực khoáng sản, đê điều và bảo vệ môi trường để nâng cao nhận thức cho quần chúng nhân dân địa phương. Thống kê các chủ hộ có phương tiện khai thác, vận chuyển cát trên địa bàn, tổ chức tuyên truyền và yêu cầu các chủ hộ ký cam kết không khai thác cát, sỏi trái phép trên địa bàn. Quản lý chặt chẽ nguồn tài nguyên khoáng sản chưa cấp phép, coi đây là nhiệm vụ quan trọng cần tập trung; xây dựng kế hoạch, chủ động bố trí lực lượng, phương tiện và phối hợp chặt chẽ Tổ công tác liên ngành của huyện để kiểm tra, xử lý các hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép, đặc biệt tập trung kiểm tra xử lý các phương tiện khai thác trái phép vào ban đêm. Các trường hợp phức tạp, manh động, phải kịp thời báo cáo Chủ tịch UBND cấp huyện, để bổ sung lực lượng kịp thời xử lý vi phạm; Tổ chức kiểm tra, giải tỏa dứt điểm đối với các bãi tập kết cát, sỏi trái phép trên địa bàn.
ĐN