HĐND tỉnh giám sát việc thực hiện chính sách đối với người lao động: Cần nâng cao biện pháp chế tài đối với doanh nghiệp có vi phạm
Trước thềm kỳ họp cuối năm 2008, Ban Văn hoá-Xã hội HĐND tỉnh phối hợp với đoàn kiểm tra thực thi Bộ luật Lao động của tỉnh tiến hành kiểm tra thực tế tại một số doanh nghiệp để giám sát công tác quản lý nhà nước về thực hiện chính sách đối với người lao động làm việc tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Qua đợt giám sát cho thấy, chỉ có các doanh nghiệp nhà nước thực hiện tương đối tốt các quy định của pháp luật về lao động. Riêng các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp dân doanh (DNDD) được kiểm tra giám sát đều có vi phạm việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với người lao động với nhiều nội dung khác nhau như hợp đồng lao động, thoả ước lao động tập thể, việc xây dựng thang, bảng lương, bảo hộ lao động, thời gian làm việc, thời gian nghỉ ngơi, BHXH... Cụ thể là người lao động tại các doanh nghiệp có hợp đồng lao động chỉ chiếm tỷ lệ 73%, trong đó DNDD có ký kết hợp đồng lao động chỉ đạt 38,40%. Có một số doanh nghiệp chỉ ký hợp đồng thời hạn 3 tháng, nhưng ký nhiều lần hoặc kéo dài thời gian thử việc để né tránh trách nhiệm phải đóng bảo hiểm xã hội. Các doanh nghiệp ký hợp đồng lao động với người lao động chưa đúng quy định của luật, nhưng khi ký kết cũng chưa thể hiện đầy đủ quyền lợi của người lao động, chẳng hạn như còn bỏ trống các mục chế độ nâng lương, đào tạo, bảo hộ lao động… trong khi đó người lao động do thiếu hiểu biết nên cũng không nhận rõ được việc mình bị mất quyền lợi chính đáng theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, còn nhiều doanh nghiệp chưa thực hiện đúng chế độ BHXH cho người lao động, trong số 66.387 hợp đồng lao động chỉ có 51.125 người lao động được tham gia BHXH chiếm tỷ lệ 77,01%. Đáng kể nhất, cho đến nay vẫn còn 7.000 người lao động ở các doanh nghiệp nước ngoài chưa tham gia BHXH. Phần lớn số người này, doanh nghiệp chỉ ký hợp đồng lao động ngắn hạn (3 tháng) nên không thuộc diện bắt buộc phải tham gia BHXH. Tại các DNDD việc thực hiện chế độ BHXH cho người lao động tỷ lệ còn thấp hơn nữa, chỉ có các doanh nghiệp quy mô lớn mới tham gia, còn số doanh nghiệp nhỏ với số lượng lao động ít thì không tham gia BHXH cho người lao động. Điều đáng quan tâm hơn, người lao động tham gia BHXH bị doanh nghiệp trừ tiền lương đóng BHXH hằng tháng nhưng doanh nghiệp không nộp tiền cho cơ quan BHXH nên số tiền của các doanh nghiệp nợ BHXH Tây Ninh rất nhiều, chỉ tính riêng các doanh nghiệp ở các khu công nghiệp đã nợ tiền BHXH trên 7,5 tỷ đồng. Thực trạng này dẫn đến tình trạng người lao động khi có ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp thì không được ngành BHXH thanh toán vì lý do doanh nghiệp còn nợ tiền bảo hiểm. Đó là vấn đề bức xúc, bất hợp lý chậm được khắc phục làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động. Đây là trách nhiệm của doanh nghiệp, nhưng hậu quả thì người lao động phải gánh chịu.
Qua giám sát của Ban VH – XH HĐND tỉnh cho thấy, sở dĩ tình trạng trên còn tiếp tục xảy ra là do biện pháp chế tài đối với các doanh nghiệp nợ tiền BHXH chưa đủ sức răn đe, áp dụng theo Nghị định 113/NĐ-CP thì mức phạt tối đa cũng chỉ có 20 triệu đồng là quá nhẹ so với lãi suất ngân hàng tính trên khoản phải đóng BHXH cho công nhân lao động nên doanh nghiệp sẵn sàng chịu nộp phạt để kéo dài thời gian nợ BHXH. Để chấn chỉnh tình trạng này, Ban VH-XH đề nghị HĐND tỉnh kiến nghị Chính Phủ xem xét nâng cao mức phạt theo quy định của Nghị định 113/NĐ-CP đối với các doanh nghiệp có hành vi nợ đọng BHXH kéo dài nhiều năm, đủ sức răn đe các doanh nghiệp phải thực hiện đúng để chăm lo tốt hơn quyền lợi của người lao động. Đề nghị mức phạt cần căn cứ vào số tiền nợ của doanh nghiệp để tính tỷ lệ phạt một cách xác đáng và công bằng. Mặt khác đề nghị Chính phủ chỉ đạo BHXH Việt Nam xem lại quy định về chi trả BHXH cho người lao động, nếu doanh nghiệp nợ BHXH thì người lao động không nhận được chế độ BHXH khi xảy ra ốm đau bệnh tật, trong khi người lao động vẫn phải trích tiền lương đóng bảo hiểm hằng tháng.
HOÀNG PHƯƠNG
