Luật Tổ chức Chính quyền Địa phương sắp có hiệu lực: Thể hiện bước tiến về quyền làm chủ của người dân

Đại biểu HĐND tỉnh Tây Ninh Nguyễn Thành Tuân thực hiện quyền chất vấn tại kỳ họp thứ 15 Hội đồng nhân dân tỉnh, khoá VIII.

Ngày 19.6.2015, kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XIII đã thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương, sẽ có hiệu lực vào ngày 1.1.2016 và thay thế Luật Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân năm 2003. Luật Tổ chức chính quyền địa phương sẽ là một trong những bộ luật quan trọng, liên quan trực tiếp đến trách nhiệm, quyền lợi, nghĩa vụ của các cơ quan, tổ chức chính quyền địa phương cũng như của mỗi công dân.

Theo ông Phan Văn Sử- Giám đốc Sở Nội vụ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương có nhiều điểm mới so với Luật Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân năm 2003. Trong đó, thẩm quyền của HĐND các cấp được quy định rõ, chi tiết, cụ thể.

Nhiều nội dung trước đây do UBND tỉnh quyết định, luật mới quy định thẩm quyền thuộc về HĐND. Ví dụ trong việc tách, thành lập ấp, khu phố, theo quy định hiện hành thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh, nay luật mới quy định thẩm quyền đó thuộc về HĐND.

Theo Luật Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân, chức danh chánh văn phòng HĐND không là đại biểu HĐND và cũng không được bầu bởi đại biểu, vị trí này được bổ nhiệm bởi Chủ tịch HĐND tỉnh. Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, chức danh chánh văn phòng HĐND tỉnh phải là đại biểu và do HĐND bầu. Như vậy, so với luật hiện hành thì luật mới thể hiện tính dân chủ cao hơn...

Điều 34 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định “Uỷ ban nhân dân xã loại I có không quá hai phó chủ tịch; xã loại II và loại III có một phó chủ tịch”. Như vậy sẽ có một số xã phải giảm bớt một phó chủ tịch khi luật này có hiệu lực vào đầu năm 2016. Tại Tây Ninh hiện nay có 70 xã loại I và 25 xã loại II nên cũng sẽ có một số xã bớt một phó chủ tịch khi luật này có hiệu lực.

Đáng chú ý là Điều 96 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định quyền chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân: “Đại biểu Hội đồng nhân dân có quyền chất vấn chủ tịch Uỷ ban nhân dân, phó chủ tịch Uỷ ban nhân dân, uỷ viên Uỷ ban nhân dân, chánh án Toà án nhân dân, viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân cùng cấp.

Người bị chất vấn phải trả lời về những vấn đề mà đại biểu Hội đồng nhân dân chất vấn. Trong thời gian Hội đồng nhân dân họp, đại biểu Hội đồng nhân dân gửi chất vấn đến thường trực Hội đồng nhân dân cùng cấp. Người bị chất vấn phải trả lời trước Hội đồng nhân dân tại kỳ họp đó.

Trong trường hợp cần điều tra, xác minh thì Hội đồng nhân dân có thể quyết định cho trả lời tại kỳ họp sau của Hội đồng nhân dân hoặc cho trả lời bằng văn bản gửi đến đại biểu đã chất vấn và thường trực Hội đồng nhân dân. Trong thời gian giữa hai kỳ họp Hội đồng nhân dân, chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân được gửi đến thường trực Hội đồng nhân dân cùng cấp để chuyển đến người bị chất vấn và quyết định thời hạn trả lời chất vấn”.

Như vậy, quyền chất vấn của đại biểu do dân cử được củng cố, theo đó, đại biểu HĐND vẫn được quyền chất vấn chánh án Toà án nhân dân cùng cấp (trước đây có ý kiến không nên tiếp tục quy định quyền chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân đối với chánh án Toà án nhân dân, bởi không có lợi cho việc bảo đảm tính độc lập trong xét xử của toà án trong quá trình thực thi quyền tư pháp của mình).

Với những nét mới, Luật Tổ chức chính quyền địa phương thể hiện thêm một bước tiến về quyền làm chủ của người dân.

Tại kỳ họp lần thứ 15 HĐND tỉnh khoá VIII vừa qua, Hội đồng nhân dân tỉnh đã thông qua nghị quyết về đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm và nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm 2015. Trong đó, Điều 2 của nghị quyết ghi: "... Chuẩn bị tích cực để triển khai thực hiện các luật có hiệu lực từ ngày 1.1.2016, nhất là Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Bầu cử Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân".

Theo BTNO