Vụ khiếu nại đất Nông trường Nước Trong: Bên khiếu kiện và bên bị kiện vẫn chưa “gặp nhau”
Chiều ngày 9.11.2006, Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Châu cùng tổ công tác của Thanh tra Chính phủ và của tỉnh đã đến xã Tân Hội, Tân Châu để tiếp xúc với 26 hộ trong tổng số 158 hộ dân khiếu nại đất Nông trường Nước Trong (NTNT). Nông trường này được Bộ Nông nghiệp giao Tây Ninh thành lập vào tháng 7.1976.
Lúc đầu, UBND tỉnh phê duyệt phương án xây dựng nông trường, diện tích đất 13.330 ha, trên phần đất lâm nghiệp, hoang hoá của Cục Hậu cần R cũ, thuộc huyện Tân Biên lúc đó (nay thuộc Tân Châu). Qua nhiều lần quy hoạch, điều chỉnh diện tích, đến năm 1997, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 257/QĐ – UB, cấp cho Xí nghiệp đường Nước Trong giấy chứng nhận quyền sử dụng diện tích 4.852,41 ha. Trong diện tích này, Công ty mía đường (CTMĐ) Tây Ninh đang quản lý sản xuất hơn 2.200 ha, bị dân lấn chiếm gần 2.200 ha (gần phân nửa tổng diện tích), số còn lại sử dụng vào việc khác.
Cuối năm 1990, đầu năm 1991, có hơn 400 hộ dân ở Tân Châu gởi đơn khiếu nại đòi lại đất của NTNT với diện tích là 1.441,6 ha. Sau khi xem xét, UBND huyện Tân Châu thông báo bác đơn không giải quyết 364 hộ. NTNT chi trả công khai phá 43 hộ (có 5 hộ không nhận tiền) và ký hợp đồng trồng mía với 10 hộ. Năm 1994, một số hộ dân tiếp tục khiếu nại về UBND tỉnh. UBND tỉnh đã lập đoàn thanh tra để giải quyết khiếu nại của dân. Qua kết quả xác minh và đề nghị của Đoàn Thanh tra, UBND tỉnh đã bác đơn khiếu nại của 88 hộ dân đòi lại đất NTNT bởi xét thấy yêu cầu của họ không chính đáng, không đủ chứng lý để đòi đất. Đến năm 1995, có 10 hộ dân được UBND tỉnh ra quyết định yêu cầu NTNT trả thành quả lao động cho 10 hộ dân có công khai phá, sản xuất trên một số diện tích đất trước khi NTNT sử dụng với định mức 150kg gạo/ ha (giá gạo là 2.000 đồng/kg). Sau đó, không còn hộ nào khiếu kiện nên UBND tỉnh đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng diện tích 4.852,41 ha cho Xí nghiệp đường Nước Trong. Đến năm 1999, CTMĐ cùng chính quyền địa phương tiến hành thu hồi một phần diện tích đất bị lấn chiếm ở NTNT nhưng các hộ dân không giao trả. Sự vụ được đưa ra toà án và toà buộc 14 hộ dân phải trả đất cho CTMĐ. Đầu năm 2005, do không tự nguyện chấp hành án nên 14 hộ dân trên bị buộc phải cưỡng chế thi hành án, từ đó phát sinh thêm 33 hộ làm đơn khiếu nại đến nay…
Tại buổi tiếp xúc, các hộ dân (là Việt kiều Campuchia về nước trước 30.4.1975) cho rằng đất của họ được cấp mỗi người khoảng 1 ha ở khu vực Tà Chốt hoặc tự khai phá và sử dụng vào khoảng năm 1973. Sau đó, do chiến tranh biên giới Tây Nam nên phải bỏ đất đi nơi khác. Đến năm 1979, khi các hộ dân về lại thì đất của họ đã bị NTNT lấy mất. Một số hộ đã tự chiếm đất mà họ cho là của mình trước đó để sản xuất. Một số hộ khác thì đành phải đi nơi khác sinh sống trong điều kiện kinh tế rất khó khăn. Các hộ này “đòi” Nhà nước giải quyết đất cho họ sản xuất và tỏ ra rất bất bình trước tình trạng đất của họ hiện nay đang bị một số cá nhân sử dụng chứ không phải là NTNT sử dụng. Qua trao đổi ý kiến, cho thấy giữa bên khiếu nại và bên bị khiếu nại đã không “gặp nhau” ở chỗ: người dân cho rằng NTNT nay là CTMĐ đã lấy đất của họ đã được cấp hoặc tự khai phá trước đó. Ngược lại, CTMĐ lại khẳng định chính người dân lấn chiếm, bao chiếm đất NTNT. Đại diện Thanh tra tỉnh đã giải thích cho các hộ dân hiểu: Do nông trường chưa khai phá để sử dụng hết diện tích đất được giao, nên ngườøi dân đã tự vào khai hoang để sản xuất trên đất của NTNT, mà do cố ý hoặc vô tình không biết diện tích đất trên “đã có chủ”. Khi CTMĐ thu hồi lại thì người dân cho rằng bị “lấy đất”. Còn một số hộ dân đã được cấp đất trước kia cũng đã nhận được tiền hỗ trợ công khai phá nên không thể nói là CTMĐ tự ý “lấy đất” của dân.
Phát biểu trong buổi tiếp xúc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Châu nói: Sau buổi tiếp xúc này, UBND tỉnh sẽ cử tổ chuyên viên về địa phương tiếp tục xác minh làm rõ sự việc. Đồng thời, UBND tỉnh sẽ quan tâm có kế hoạch để giúp đỡ, hỗ trợ nhiều hơn nữa đến đời sống của những hộ dân đang gặp khó khăn. Sau khi có kết luận cụ thể của tổ chuyên viên, UBND tỉnh sẽ có hướng giải quyết hợp tình hợp lý và có văn bản trả lời cho từng hộ dân có đơn khiếu nại.
TRẦM QUỲNH DU
