Núi Bà Đen là một quần thể di tích lịch sử - văn hoá và danh thắng, từ lâu được coi như là một biểu tượng của tỉnh Tây Ninh. Nơi này đã được Bộ Văn hoá (nay là Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch) công nhận là “di tích lịch sử và danh thắng núi Bà Đen” cấp quốc gia tại Quyết định số 100/VH-QĐ ngày 21.1.1989 (QĐ 100) với diện tích khoanh vùng bảo vệ, khu vực bảo vệ I là 2.400 ha, bao gồm tất cả các di tích trên bề mặt dốc núi- tính từ mép chân núi trở lên (đường bình độ+50); khu vực bảo vệ II – khu vực điều chỉnh được tính từ đường bình độ+50 trở ra ngoài 150m và khu vực phía Nam có diện tích 478.887,6m2. Như vậy, núi Bà Đen có diện tích khu vực bảo vệ I là 24km2, bao gồm cả 170 ha rừng nguyên sinh trong tất cả diện tích rừng của núi Bà Đen.
Ngày 29.12.2014 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2383/QĐ-TTg (Quyết định 2383) phê duyệt “Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia núi Bà Đen, tỉnh Tây Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”. Quy hoạch có diện tích rộng 30km2 bao gồm cả diện tích Khu di tích lịch sử văn hoá và danh thắng núi Bà Đen. Đây là nhiệm vụ rất quan trọng của Tây Ninh phấn đấu đến năm 2030, Khu DLQG núi Bà Đen trở thành trọng tâm du lịch đặc sắc về văn hoá, tâm linh, vui chơi giải trí, thể thao và du lịch sinh thái. Khu DLQG núi Bà Đen cùng với các điểm du lịch hấp dẫn khác của Tây Ninh hướng đến mục tiêu: sớm trở thành điểm đến quan trọng của vùng Đông Nam bộ và cả nước.
Để đạt được mục tiêu trên, đến năm 2020 Khu DLQG núi Bà Đen cần xúc tiến đầu tư 12 dự án du lịch như: Dự án phát triển du lịch khu văn hoá lễ hội- tâm linh; Dự án cải thiện môi trường du lịch; Dự án phát triển khu dịch vụ du lịch; Dự án cải thiện nâng cấp bến bãi, quảng trường, không gian công cộng; Dự án phát triển công viên đô thị…
Theo Quyết định số 100, tất cả các dự án nêu trên, đều nằm trong khu vực bảo vệ I và II của Khu di tích lịch sử- văn hoá và danh thắng núi Bà Đen. Và theo quy định của Luật Di sản văn hoá (năm 2011); Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hoá (năm 2009), việc triển khai thực hiện các dự án trên phải có sự thoả thuận, thống nhất của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch (Bộ VH,TT&DL). Ngày 21.10.2014, UBND tỉnh Tây Ninh đã có công văn đề nghị Bộ VH,TT&DL thoả thuận, thống nhất về việc điều chỉnh, khoanh vùng khu vực bảo vệ I gồm 5 điểm: chùa Bà, chùa Trung, di tích Căn cứ Huyện uỷ Toà Thánh- động Kim Quang, di tích Căn cứ Liên đội 7 (TP. Tây Ninh) và di tích Căn cứ cách mạng Suối Môn (huyện Dương Minh Châu). Ngày 4.10.2016, Bộ VH,TT&DL đã có văn bản chính thức đồng ý theo nội dung đề nghị trên.
Như vậy, Quyết định số 100 xếp hạng Di tích lịch sử - văn hoá và danh thắng núi Bà Đen vẫn còn hiệu lực. Tuy nhiên, toàn bộ diện tích bảo vệ I và II của di tích đã được điều chỉnh từ 24km2 xuống còn 16,7km2 (làm tròn- tương đương 16.700 ha), trong đó khu vực bảo vệ I chỉ còn 60.090,7m2 bao gồm 5 điểm theo đề nghị của UBND tỉnh Tây Ninh. Đây là điều kiện rất thuận lợi để khu DLQG núi Bà Đen triển khai thực hiện 12 dự án du lịch từ nay đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
Bộ VH,TT&DL đề nghị UBND tỉnh Tây Ninh chỉ đạo các ngành chức năng có liên quan và chính quyền huyện Dương Minh Châu, thành phố Tây Ninh phối hợp tổ chức việc cắm mốc giới cho các khu vực được điều chỉnh bảo vệ. Ngày 19.6.2015, UBND tỉnh Tây Ninh đã tổ chức Hội nghị công bố Quyết định 2383 của Thủ tướng Chính phủ (phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển Khu DLQG núi Bà Đen đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030), đồng thời kêu gọi các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đầu tư 12 dự án nói trên.
Theo BTNO