Vai trò của người phụ nữ trong lịch sử Việt Nam

Nói đến vai trò của người phụ nữ trong lịch sử, trước tiên không thể không nói về hoàn cảnh và điều kiện để thực hiện vai trò của họ, tức là nói về lịch sử Việt Nam và quan hệ giữa lịch sử Việt Nam và người phụ nữ Việt Nam. Trong thời đại nguyên thủy, như đã diễn ra ở mọi miền đất nước có người cư trú trên quả địa cầu này, những người phụ nữ sống trên dải đất ngày nay là Việt Nam, là những người trong hàng vạn năm đã đảm nhiệm những vai trò chính yếu về rất nhiều mặt. Vấn đề lớn nhất của thời đại đầu tiên đó của lịch sử Việt Nam, là sự khẳng định của con người từ chỗ tách ra khỏi giới động vật đến chỗ làm chủ thiên nhiên đứng trên muôn loài và xây dựng những cơ sở đầu tiên của văn minh. Chính những người phụ nữ nguyên thủy ở Việt Nam bằng lao động và tổ chức lao động, bằng việc gây dựng và điều khiển các cộng đồng thân tộc của họ, bằng các hoạt động xã hội mà họ là người quản lý đã đảm bảo cho sự khẳng định của con người trở thành hiện thực ở Việt Nam thời nguyên thủy. Và trên cơ sở đó, chính họ là những người chủ yếu đã đảm bảo những bước phát triển đặc sắc của nền văn minh nguyên thủy Việt Nam.

Nếu ở thời đại nguyên thủy, phụ nữ là người chủ yếu giữ việc hái lượm, tham gia cả vào việc săn bắt, rồi làm nghề nông nguyên thủy, chăn nuôi, thủ công cùng với những việc trong nhà, thì đến thời đại xã hội có giai cấp, ở Việt Nam người phụ nữ vẫn là người tham gia đầy đủ vào tất cả các khâu lao động trong xã hội và gia đình, trong khi ở nhiều nơi trên thế giới cổ đại, diện hoạt động của người phụ nữ chỉ còn thu lại trong các công việc gia đình mà thôi. Trong hàng vạn năm của xã hội nguyên thủy, rồi hàng nghìn năm của xã hội có giai cấp ở Việt Nam, vai trò của người phụ nữ trong lao động sản xuất trong tổ chức gia đình và trong các công việc xã hội là có tính chất truyền thống, liên tục. Chính nhờ đó mà trong xã hội có  giai cấp ngày xưa ở Việt Nam là việc dựng nước và giữ nước thì chính người phụ nữ Việt Nam bằng lao động sản xuất, bằng việc điều khiển công việc gia đình bằng các hoạt động xã hội chủ yếu là việc tham gia đánh giặc và đấu tranh xã hội đã góp phần cống hiến rất lớn trong suốt bốn nghìn năm lịch sử của dân tộc.

Đến thời cận đại, trong gần một thế kỷ dưới ách thống trị thực dân, vai trò truyền thống của những người phụ nữ Việt Nam vẫn được duy trì. Và đây là nét nổi bật nhất ở thời gian này: trong khi người phụ nữ vẫn thực hiện chức năng lao động sản xuất và quán xuyến việc nhà, người phụ nữ đã tham gia mạnh mẽ hơn vào các phong trào yêu nước và các hoạt động cứu nước, đặc biệt là từ khi có sự lãnh đạo của Đảng tiền phong. Nếu vấn đề lớn nhất của lịch sử thời kỳ này là sự giải phóng dân tộc, làm cách mạng dân tộc- dân chủ, thì chính những người phụ nữ đã giữ một vai trò xứng đáng góp phần giải quyết vấn đề đó.

Bước sang thời kỳ cách mạng hiện đại, giành chính quyền về tay nhân dân, kháng chiến lần thứ nhất chống thực dân Pháp để bảo vệ độc lập rồi xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thống nhất nước, đặc biệt là kháng chiến lần thứ hai chống Mỹ cứu nước, tất cả những nhiệm vụ đó của cách mạng được thực hiện thắng lợi đều nhờ có những cống hiến to lớn của người phụ nữ.

Như thế liên tục, đều đặn trong hàng nghìn năm của lịch sử, người phụ nữ Việt Nam đã đảm nhiệm vai trò truyền thống của họ trên các lĩnh vực sản xuất, chiến đấu một cách xuất sắc. Từ những điều cụ thể đó, đã nói lên đặc điểm có tính cách bao trùm và nhất quán của người phụ nữ Việt Nam. Ấy là vai trò to lớn của họ trong lịch sử Việt Nam xuyên suốt các thời đại. Chính hiện thực lịch sử này đã góp phần làm sáng tỏ một đặc điểm quan trọng mà nhiều nhà nghiên cứu đã nói đến là vai trò to lớn của phụ nữ Việt Nam.

Vậy thì có thể hình dung ra ba con người khác nhau, nhưng thống nhất tập trung ở  người phụ nữ Việt Nam tương ứng với ba vai trò truyền thống của họ trong lao động sản xuất, trong đấu tranh xã hội và trong xây dựng gia đình. Nhìn  vào người phụ nữ Việt Nam, chúng ta sẽ thấy hiện ra ba con người rõ nét nhất: người  lao động, người nội trợ và người chiến sĩ. Những hình ảnh khác như người nghệ sĩ, nhà chính trị… mờ nhạt hơn hoặc đồng nhất hóa vào đấy hoặc tách riêng ra. Và đó là những hình ảnh của người phụ nữ Việt Nam xưa cũng như nay nhưng nhất là ngày nay.

                                                                                                Khả Minh

(Theo tài liệu tuyên truyền giáo dục phẩm chất đạo đức PNVN thời kỳ đẩy mạnh CNH, H ĐH đất nước)