Xây dựng thể chế phải bám sát thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn

Thực hiện phương châm "Đoàn kết, kỷ cương, đổi mới sáng tạo, quyết liệt hành động, khát vọng phát triển", năm 2021, toàn ngành đã hoàn thành 100% các nhiệm vụ được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao thêm. Bộ Tư pháp đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành trong việc lập đề nghị, trình Quốc hội thông qua Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022, điều chỉnh chương trình năm 2021, trong đó hồ sơ các đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) được các bộ, ngành chuẩn bị đầy đủ, kỹ lưỡng và chất lượng hơn. Điểm nổi bật trong năm, Bộ, ngành Tư pháp đã tập trung nguồn lực kịp thời phối hợp với các cơ quan tham mưu Chính phủ, chính quyền các cấp xây dựng, hoàn thiện các văn bản liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19; các cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động bị tác động bởi dịch bệnh.

Năm 2021, Bộ Tư pháp đã thẩm định 43 đề nghị xây dựng, 232 dự thảo, nổi bật là "chùm" hơn 30 nghị định về xử lý vi phạm hành chính và "chùm" 30 nghị định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các bộ, ngành; đặc biệt, có một số văn bản thẩm định phải tập trung khẩn trương hoàn thành theo yêu cầu của Chính phủ để kịp thời ban hành các quy định ứng phó với dịch bệnh Covid-19. Tổ chức Pháp chế các Bộ, cơ quan ngang Bộ thẩm định 634 dự thảo; các Sở Tư pháp thẩm định 4.904 dự thảo và 1.879 dự thảo do các Phòng Tư pháp thẩm định.

Công tác kiểm tra VBQPPL tiếp tục vào cuộc kịp thời, có trọng tâm, trọng điểm; kết luận kiểm tra chính xác; nhiều văn bản trái pháp luật đã được xử lý dứt điểm, góp phần bảo vệ pháp chế XHCN, quyền và lợi ích chính đáng của người dân, doanh nghiệp. Toàn Ngành đã kiểm tra theo thẩm quyền 12.366 VBQPPL (giảm 6% so với năm 2020); rà soát được 29.955 VBQPPL (giảm 9% so với năm 2020), kiến nghị xử lý (sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới) đối với 5.581 văn bản (tăng 15,9% so với năm 2020).

Các cơ quan thi hành án dân sự đã nỗ lực thi hành xong 493.971 việc với trên 45.700 tỷ đồng, trong đó có hơn 4.000 tỷ đồng từ các vụ việc thuộc diện Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng theo dõi.

Hội nghị cùng thảo luận, phân tích, làm rõ hơn những khó khăn, hạn chế và nguyên nhân trong thực hiện nhiệm vụ trọng tâm năm 2021; đề xuất giải pháp để hoàn thành nhiệm vụ năm 2022, nhất là trong bối cảnh tiếp tục chịu ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo hội nghị

Phát biểu chỉ đạo hội nghị, đồng chí Phạm Minh Chính - Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ ghi nhận những nỗ lực của toàn ngành tư pháp trong năm 2021, nhất là tập trung tháo gỡ vướng mắc về mặt thể chế để khôi phục, phát triển kinh tế, góp phần nâng cao uy tín của Việt Nam, nâng hạng về cải cách chất lượng các quy định của pháp luật lên 6 bậc.

Thủ tướng Chính phủ cũng đã nêu rõ 6 nhiệm vụ trọng tâm mà toàn ngành tư pháp cần thực hiện trong năm 2022 trên cơ sở nhận định những khó khăn, thách thức cũng như thời cơ. Trước hết là nâng cao nhận thức vai trò, vị trí, tầm quan trọng của công tác xây dựng thể chế để xây dựng môi trường pháp lý phù hợp với tình hình mới, phù hợp với thời đại. Kế đến là bám sát đường lối, chủ trương của Đảng, các nghị quyết, kết luận của Trung ương, của các cấp ủy Đảng nhằm thể chế hóa nhanh chóng, bám sát thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn là thước đo, không bảo thủ, cũng không trì trệ; tháo gỡ khó khăn nút thắt về thể chế.

Tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, thực thi của các cấp chính quyền, tranh thủ sự ủng hộ của người dân, doanh nghiệp, mở ra môi trường đổi mới, sáng tạo, bám sát thực tiễn, huy động sức mạnh của tập thể, của người dân trong xây dựng, phổ biến, thực thi, giám sát việc thực hiện pháp luật.

Đầu tư hơn nữa cho công tác xây dựng thể chế, coi đây là đầu tư cho sự phát triển. Trong quá trình thực hiện cần quan tâm đầu tư và nâng cao số lượng và chất lượng nguồn nhân lực; đầu tư cơ sở vật chất; đầu tư về tài chính; chính sách chế độ tương xứng. Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao năng lực phục vụ người dân.

Tăng cường phân cấp, phân quyền, đi đôi với cá thể hóa trách nhiệm, phân bổ nguồn lực hợp lý và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; chủ động đẩy mạnh hơn nữa công tác phòng, chống tham nhũng tiêu cực, lợi ích nhóm ngay từ khi bắt đầu xây dựng thể chế, đặt lợi ích quốc gia dân tộc lên trên hết, trước hết góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thật sự của dân, do dân và vì dân.

Nâng cao hơn nữa hiệu quả phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành địa phương; không "đóng cửa" khi xây dựng thể chế, cần lắng nghe ý kiến của các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, chuyên gia, tham khảo kinh nghiệm quốc tế, khiêm tốn lắng nghe và học hỏi.

Nhân hội nghị, các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác tư pháp được trao Huân chương Lao động và bằng khen của Thủ tướng Chính phủ.

XV