Thường trực HĐND tỉnh giám sát công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng các dự án đầu tư công, giai đoạn 2018-2021

Đồng chí Nguyễn Thành Tâm - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh chủ trì buổi giám sát

Đồng chí Nguyễn Thành Tâm - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh chủ trì buổi giám sát. Cùng tham dự có các đồng chí Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Đài Thy, Nguyễn Thanh Phong.

Về đơn vị được giám sát, có đồng chí Trần Văn Chiến - Phó Chủ tịch UBND tỉnh và lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan.

Trong giai đoạn 2018-2021, toàn tỉnh đã thực hiện tổng cộng 113 công trình, dự án đầu tư công có liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Tổng diện tích thu hồi đất là hơn 1.560 ha. Tổng số hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất 8.852 hộ (trong đó, tổng số hộ gia đình, cá nhân chấp hành việc thu hồi đất là 8.822/8.852 hộ). Tổng kinh phí chi cho công tác giải phóng mặt bằng là gần 2.000 tỷ đồng.

Trình tự, thủ tục thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất được các địa phương thực hiện đảm bảo theo quy định pháp luật, nhất là Luật Đất đai và Quyết định số 2518/QĐ-UBND ngày 21/11/2019 của UBND tỉnh quy định về quy trình, thủ tục thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh.

Các chính sách đã thực hiện nhằm hỗ trợ cho gia đình, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất để ổn định đời sống và sản xuất; hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, giải quyết việc làm cho hộ gia đình, cá nhân khi nhà nước thu hồi đất với tổng số tiền trên 250 tỷ đồng; có 46 hộ gia đình, cá nhân được bố trí tái định cư.

Đồng chí Nguyễn Đài Thy - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh phát biểu tại buổi giám sát

Qua khảo sát của Thường trực HĐND tỉnh cho thấy, công tác giải quyết đơn thư, khiếu nại, tố cáo liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng thực hiện các công trình, dự án trên địa bàn tỉnh luôn được UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo các sở, ngành, các địa phương chủ động, tích cực vào cuộc giải quyết. Nhờ đó, các đơn thư khiếu nại, tố cáo của người dân liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng được giải quyết kịp thời, đảm bảo đúng quy định pháp luật.

Đồng chí Trần Văn Chiến - Phó Chủ tịch UBND tỉnh nêu các khó khăn trong thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Chiến cho biết, khó khăn nhất trong thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng là xác định giá đất, xác định cá nhân trực tiếp lao động, sản xuất trên đất nông nghiệp; hiện trạng sử dụng đất và mục đích sử dụng đất ghi trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không khớp với mục đích sử dụng thực tế; khó khăn trong bố trí khu tái định cư; đơn giá nhà ở, công trình, vật kiến trúc, cây trồng chưa hợp lý; bộ máy cán bộ, công chức, viên chức của Trung tâm Phát triển quỹ đất cấp huyện chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, mặt khác, chế độ đãi ngộ chưa tương xứng; sự phối hợp, quyết tâm của hệ thống chính trị, đặc biệt là cấp ủy cấp huyện trong chỉ đạo thực hiện vấn đề này chưa quyết liệt; khó khăn trong thực hiện kiểm điểm đối với trường hợp đất lấn chiếm, đất tranh chấp, đất sang nhượng bằng giấy tay. Trước tình hình đó, UBND tỉnh đã chỉ đạo vướng chỗ nào, tháo gỡ chỗ đó, nhờ vậy, công tác này đã đạt hiệu quả hơn, ít trường hợp phải cưỡng chế.

UBND tỉnh cũng đã đề ra nhiều giải pháp khắc phục các khó khăn trong quá trình thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Trong đó nhấn mạnh đến việc phát huy tính chủ động, sáng tạo trong tổ chức thực hiện; tăng cường vai trò lãnh đạo người đứng đầu cấp ủy, đơn vị chịu trách nhiệm trước cấp ủy cấp trên về kết quả công tác giải phóng mặt bằng của địa phương, đơn vị mình, lấy đó là một trong những tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ hàng năm; coi trọng và phát huy hiệu quả của phong trào "Dân vận khéo" trong giải phóng mặt bằng theo đúng phương châm "Khéo trong vận động, linh hoạt trong cách làm"...

UBND tỉnh kiến nghị Bộ Tài chính sớm xem xét điều chỉnh, sửa đổi Thông tư 74/2015/TT-BTC ngày 15/5/2015 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về hướng dẫn lập dự toán, sử dụng và thanh quyết toán kinh phí tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, nhằm giải quyết thu nhập thêm cho nhân viên Trung tâm Phát triển quỹ đất an tâm công tác; kiến nghị HĐND tỉnh xem xét, cho ý kiến về việc xây dựng chính sách đặc thù cho người làm công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng trên địa bàn tỉnh Tây Ninh.

Đồng chí Lê Quang Định - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường giải trình các ý kiến của thành viên đoàn giám sát

Các thành viên Đoàn giám sát cho rằng, ngoài các nguyên nhân trên, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng gặp khó khăn còn do tỉnh chậm xây dựng dữ liệu cơ sở đất đai; dự án điều chỉnh nhiều lần; cần có phương án tái định cư khung áp dụng cho toàn tỉnh; cần tổng kết kinh nghiệm từ các dự án cụ thể để rà soát các quy định hiện hành, cập nhật, bổ sung kịp thời thuận lợi hơn trong thực hiện.

Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Thành Tâm kết luận buổi giám sát

Kết luận buổi giám sát, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Thành Tâm đánh giá, trong giai đoạn 2018-2021, chính quyền các cấp đã tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, cũng như tăng cường sự chỉ đạo trong thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng. Về cơ bản, đa số người dân đều đồng tình ủng hộ và chấp hành tốt các chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chủ trương của chính quyền địa phương trong giải phóng mặt bằng. Các dự án được triển khai đúng tiến độ phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ cho đời sống người dân.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện công tác này vẫn còn một số tồn tại, hạn chế nhất định, đặc biệt là một số dự án có quy mô lớn của tỉnh tác động đến nhiều đối tượng đã phát sinh vướng mắc, được tỉnh tập trung lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết.

Xác định có nguyên nhân khách quan do quy định pháp luật chưa đồng bộ, cụ thể là Luật Đất đai năm 2013, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh đề nghị các cơ quan liên quan phối hợp với cơ quan chuyên môn tiếp tục rà soát lại những tồn tại, vướng mắc trong quá trình triển khai Luật Đất đai hiện hành và giữa Luật này với các luật khác có liên quan để có kiến nghị cụ thể.

Nhấn mạnh việc đảm bảo điều kiện tái định cư tốt hơn cho người dân trong thời gian tới, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh yêu cầu công tác quy hoạch đất đai với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội phải đồng bộ với nhau. Tỉnh cần rà soát lại quy định về tái định cư; khi chuẩn bị thực hiện các dự án, cần phải chuẩn bị phương án tái định cư cho người dân khi bị thu hồi hết đất, phải chủ động thực hiện việc này trước một bước, tái định cư trước khi thu hồi đất, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người có đất bị thu hồi và lợi ích của Nhà nước; định giá đất phải theo cơ chế thị trường nhưng trong điều kiện bình thường và phải theo đúng mục đích sử dụng đất được nhà nước cấp.

Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh còn đề nghị UBND tỉnh quan tâm củng cố lại hệ thống tổ chức bộ máy làm công tác bồi thường tái định cư, sớm ban hành cơ chế, biện pháp để thực hiện tốt hơn công tác bồi thường giải phóng mặt bằng cả ở cấp tỉnh và cấp huyện, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài.

Tăng cường công tác thông tin tuyên truyền chính sách pháp luật về đất đai, tập trung vào vùng chuẩn bị thực hiện dự án để người dân hiểu và thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình; tập trung tuyên truyền về lợi ích cộng đồng, lợi ích của người dân khi thực hiện dự án tạo sự đồng thuận.

Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh đề nghị UBND tỉnh sớm nghiên cứu, đề xuất chính thức HĐND tỉnh cho chủ trương để xây dựng nghị quyết, hoặc đề xuất sửa đổi Thông tư của Bộ Tài chính có chế độ chính sách cho đội ngũ làm công tác giải phóng mặt bằng.

Bên cạnh đó, tỉnh cần khẩn trương hoàn thành Đề án cơ sở dữ liệu về đất đai. Đồng thời, cần đánh giá, tổng kết lại việc chỉ đạo triển khai thực hiện các quy định pháp luật về giải phóng mặt bằng trong thời gian vừa qua trên địa bàn tỉnh, để cập nhật, bổ sung nhằm triển khai tốt công tác giải phóng mặt bằng phục vụ cho đầu tư công và có thể mở rộng ra cho các dự án phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh, phù hợp với điều kiện thực tế ở địa phương, góp phần đẩy nhanh tiến độ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Quỳnh Như